W dniu 14 maja 2002 r. Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej przyjęła "Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski". Program ten powstał w wyniku:
- przyjęcia przez Sejm RP Rezolucji z dnia 19 czerwca 1997r. w sprawie programu wycofywania azbestu z gospodarki (M. P. Nr 38, poz. 373), w której Rada Ministrów została zobowiązana do opracowania m. in. programu zmierzającego do wycofywania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski,
- realizacji ustawy z dnia 19 czerwca 1997r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest oraz odpowiednich przepisów wykonawczych do tej ustawy,
- potrzeby oczyszczania kraju z azbestu oraz wyrobów zawierających ten surowiec.
Podstawowymi celami "Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski" są oczyszczenie terytorium Polski z azbestu, usunięcie stosowanych od wielu lat wyrobów zawierających azbest, wyeliminowanie spowodowanych azbestem negatywnych skutków zdrowotnych u mieszkańców Polski, sukcesywna likwidacja oddziaływania azbestu na środowisko i doprowadzenie w określonym czasie do spełnienia wymogów ochrony środowiska oraz stworzenie odpowiednich warunków do wdrożenia przepisów prawnych oraz norm postępowania z wyrobami zawierającymi azbest stosowanych w Unii Europejskiej.
Azbest jest nazwą handlową sześciu różnych minerałów z grupy serpentynów i amfiboli występujących w postaci włóknistych skupień. Pod względem chemicznym azbest to uwodnione krzemianami magnezu, żelaza, wapnia i sodu. Azbest jest materiałem praktycznie
niezniszczalnym, ponieważ nie ulega degradacji biologicznej, ani termicznej, dlatego po wprowadzeniu go do środowiska może pozostawać tam przez setki lat.
Azbest jest znany od kilku tysięcy lat, ale szerokie zastosowanie uzyskał w ostatnich stu latach. Służył do produkcji wyrobów budowlanych, przede wszystkim płyt dachowych i elewacyjnych, powszechnie znanych jako eternit, rur oraz materiałów izolacyjnych.
Trwałość płyt azbestowo - cementowych szacuje się na ok. 30 lat, natomiast okres eksploatacji innych wyrobów jest z reguły krótszy. Korodujące wyroby zawierające azbest uwalniają pył azbestowy, który wnikając do organizmu wywołuje poważne choroby układuoddechowego. Azbest ma właściwości rakotwórcze i stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. W związku z tym powstało wiele regulacji prawnych zakazujących stosowania i produkcji wyrobów zawierających ten minerał, a także nakazujących usunięcie wyrobów już istniejących, m.in. ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 1998r. Nr 101, poz. 628 z późn. zm.). Ważne jest jak najszybsze wyeliminowanie wszystkich produktów zawierających azbest, które występują na terenie Polski.
Przeprowadzane badania naukowe oraz liczne doświadczenia w użytkowaniu płyt wytwarzanych powszechnie stosowaną, tzw. mokrą metodą produkcji (metodą Hatscheka), wskazują, że prawidłowo położone i zamontowane płyty, pomalowane farbą akrylową oraz
konserwowane, co 5 - 7 lat praktycznie mogą być użytkowane ponad 30 lat. Stąd terminem docelowym realizacji programu jest 31 grudnia 2032r. Przy założonym okresie usuwania do roku 2032 wiele z tych wyrobów przekroczy wszelkie normy i granice bezpiecznego
użytkowania. Dlatego też istotne jest ustalenie kolejności usuwania wyrobów zawierających azbest (stopnia pilności usuwania - zał. nr 1).
Gmina i Miasto Witkowo od 2008 roku przystąpiło do krajowego "Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski".
Program ten nakłada na gminy następujące zadania:
- uwzględnienie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest w gminnych planach gospodarki odpadami,
- współpracę z lokalnymi mediami celem rozpowszechniania informacji dotyczących zagrożeń powodowanych przez azbest oraz wyroby z azbestem,
- przygotowywanie wykazów obiektów zawierających azbest oraz rejonów występującego narażenia na ekspozycję azbestu,
- przygotowywanie rocznych sprawozdań finansowych z realizacji zadań "Programu".
W celu realizacji krajowego programu opracowany został "Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Gminy i Miasta Witkowo".
Ministerstwo Gospodarki, w związku ze zmianami gospodarczymi i społecznymi, które nastąpiły po przyjęciu "Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski", zaproponowało ustanowienie wieloletniego programu pod
nazwą "Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2008-2032" (POKA), który jest kontynuacją krajowego programu. Projekt dokumentu, zawierający propozycję wielu nowych działań, poddawany jest obecnie konsultacjom społecznym. "POKA" utrzymuje cele i
aktualizuje zadania zawarte w Programie przyjętym przez Sejm RP w 2002 roku.
Celem nadrzędnym i długoterminowym "Programu usuwania azbestu i wyrobówzawierających azbest na terenie Gminy i Miasta Witkowo" jest:
- oczyszczenie obszaru Gminy i Miasta z azbestu oraz wyrobów zawierających azbest,
- wyeliminowanie negatywnych skutków zdrowotnych u mieszkańców Gminy i Miasta spowodowanych azbestem oraz ustalenie koniecznych do tego uwarunkowań,
- sukcesywna likwidacja oddziaływania azbestu na środowisko i doprowadzenie, w określonym przedziale czasowym, do spełnienia wymogów ochrony środowiska,
- stworzenie odpowiednich warunków do wdrożenia przepisów prawnych oraz norm postępowania z wyrobami zawierającymi azbest.
Ogólnym zadaniem "Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy i Miasta Witkowo" jest określenie warunków organizacyjnych i finansowych sukcesywnego usuwania i unieszkodliwiania wyrobów zawierających azbest.
"Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Gminy i Miasta Witkowo" stanowi element i uzupełnienie w zakresie odpadów azbestowych "Planu gospodarki odpadami Gminy i Miasta Witkowo", który obejmuje całościowo problematykę
odpadów na terenie gminy.
W programie zawarto:
- charakterystykę, zastosowanie, występowanie i szkodliwość azbestu i wyrobów zawierających azbest,
- szacunkową ilość wyrobów zawierających azbest oraz ich rozmieszczenie na terenie Gminy i Miasta Witkowo,
- szacunkowe koszty usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest (płyt azbestowo - cementowych) na terenie Gminy i Miasta Witkowo,
- zasady udzielania pomocy finansowej mieszkańcom w realizacji programu oraz inne źródła finansowania usuwania wyrobów azbestowych.
Gmina i Miasto Witkowo zakłada usunięcie azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy i Miasta do 31 grudnia 2032 roku.
